کارهایی که یک زنبوردار باید در تیرماه انجام دهد

کارهایی که یک زنبوردار باید در تیرماه انجام دهد

کارهایی که یک زنبوردار باید در تیرماه انجام دهد ،‌ در ادامه به کارهایی که یک زنبوردار باید در تیر ماه انجام دهد می پردازیم. 

در خیلی از كشورهای سرسبز جهان كه از باران كافی برخوردارند در ماه های خرداد و تیر حتی اغلب مرداد بیشترین مقدار عسل سالیانه از هر كندو برداشت می شود. كشور ما با وسعتی بیش از یک و نیم میلیون كندوی زنبور عسل در حال حاضر كه بطور متوسط یك كندو در هر كیلومتر مربع و یا هر 100 هكتار می شود می بایست معمولا بهشتی برای زنبور داری باشد.

متاسفانه خشكی هوا و كمی فوق العاده باران و در نتیجه فقدان گیاهان وحشی و اهلی عسل خیز وضع را به طریقی تغییر داده كه عملا استعدادی مناسب با وسعتش برای زنبور داری نمی تواند

از خود نشان دهد. در مقابل این ضعف دارای نكته جالبی هم می باشد

كه آن عبارت از متفاوت بودن آب و هوا در منطق مختلف آن است.

بدین طریق كه در تابستان هنگامی كه هوای آبادان و اهواز بیش از  45 درجه بالای صفر است

در ارتفاعات متوسط ایران مركزی و یا در مناطق كوهستانی گیلان و مازندران گرمای هوا حدود 25 درجه را نشان می دهد.

همین وضع برای زمستانش هم مثلا بین بوشهر و تبریز و یا بندرعباس و مشهد صادق است. بنابراین می توان معتقد شد كه در هر فصل از سال نقاطی در ایران وجود دارند كه برای زنبور داری مناسبند.

با مهاجرت دادن كندوها به آن نقاط مدت و امكانات فعالیت زنبورها طویل تر و بهتر شده و قادر به جمع آوری عسل زیادتری می گردند. هرگاه امكان مهاجرت دوم و سومی هم وجود داشته باشد

باز سطح محصول عسل سالیانه زنبورستان بالاتر می رود.

ولی این را هم باید فورا اضافه كرد كه این نقاط را باید قبلا شناخت و به طور تقریب دانست كه در چه تاریخ چه گلی در كجا باز شده و شهد می دهد و به همان جا مهاجرت كرد. این مهاجرت ها باید تنها به نقاطی انجام گیرد كه از لحاظ گیاه یا گیاهان عسلخیز غنی باشند وگرنه خوش آب و هوا بودن منطقه كافی نیست و مسئله ای برای زنبورها و زنبور داران حل نمی كند.
اوایل تیر ماه وقت مهاجرت دادن كندوهاست.

در خیلی از مناطق كشور فصل گل گیاهان عسلخیز در این ماه و اغلب حتی اوایل تا اواسط خرداد ماه پایان یافته است و هرگاه بخواهیم محصول عسل جالبی برداریم باید حتما كندوها را به نقاط كوهستانی كه گل های فراوان داشته باشند مهاجرت داد.

این مهاجرت و یا مهاجرت ها با وجود همه مزاحمت هائی كه ایجاد می كند در شرایط كشور مناطق سرسبز استان های شمالی ایران از طرفی غیر قابل احتراز بوده و از طرف دیگر از نظر اقتصادی حتما لازمند و مسلم اینكه به نفعش می ارزند.
گیاهانی كه در تیر و مرداد می توانند بیشترین عسل را در ایران بدهند آویشن و اسپرس می باشند. آویشن در مناطق مرتفع یعنی ارتفاعات بیش از 2000 متر به صورت بوته و به حالت وحشی و خود رو دیده می شود. اسپرس را كه گیاهی علوفه ایست در مناطقی‍ كه آب كافی وجود داشته باشد و معمولا در ارتفاعات حدود 1000 متر می كارند.

اگر كندو در یك نقطه در تمام سال باقی مانده و مهاجرت داده نشود در صورت مساعد بودن منطقه از آن سالیانه بیش از 7 الی 8 كیلو عسل انتظار نباید داشت و حال آنكه همین كندو را اگر سالیانه چند بار به نقاط پر گل مهاجرت دهند می تواند 50 كیلو و حتی بیشتر عسل بدهد

. هر زنبورستان باید اقلا یك قپان در اختیار داشته باشد و آن را زیر قویترین كندو بگذارند. تغییرات وزن همین یك كندو را زنبور دار در یك دفترچه و یا كاغذ یاداشت و با روزهای پیش مقایسه نماید. بدین وسیله در جریان فعالیت روزانه همه جمعیت های زنبورستانش كم و بیش قرار می گیرد و بهتر می تواند تشخیص دهد كه آیا زنبورها روزانه عسل می آورند یا نه.

چیز مهمتر آنكه زنبور دار به كمك قپان زمان ختم شهد آوری جمعیت ها در یك منطقه را بهتر تشخیص می دهد و كندوها را به موقع به مناطق دیگری كه شهد دهی گل هایشان تازه شروع شده و یا به زودی شروع خواهد شد انتقال می دهد و در نتیجه زنبورها را در منطقه ای كه شهدش تمام شده سرگردان و بیكار نمی گذارد تا به فكر بچه دادن بیفتند و دیگر عسلی به كندویشان نیاورند.

یادداشت هایی را كه در آنها وزن ها را نوشته نباید پس از پایان شهد دهی گیاهان دور انداخت بلكه آنها را نگهداشته و با یاداشت هایی كه در سال های بعد و بعدتر تهیه می نماید مقایسه نموده تا هم وضع منطقه از لحاظ عسلدهی برای زنبور دار روشن گردد و هم از آنها در تنظیم یك تقویم مهاجرت خصوصی سالیانه استفاده كند.
اگر وزن یك كندو كمی بعد از غروب آفتاب را با وزن همان كندو در صبح زود روز بعد مقایسه شود همیشه مقداری كمبود وزن در صبح روز بعد مشاهده می گردد. این موضوع نباید زنبور دار را ناراحت كند و یا وی را به تعجب وا دارد.

دلیلش این است كه زنبورها شهدهائی را كه در روز با خود از خارج می آورند تقریبا به همان صورت خام در داخل سلولها می گذارند و شب ها را نمی توانند به خارج از كندو پرواز كنند و بیكارند شهدها را از داخل سلول ها مكیده رویشان كار كرده و غلیظ می نمایند تا تبدیل به عسل شود. برای اینكه شهد را غلیظ كنند مقداری از آبش را جذب بدنشان نموده و مقدار دیگری را به صورت بخار در می آورند. بخار حاصله را از راه سوراخ پرواز به خارج می فرستند كه در نتیجه آن وزن كندو صبح روز بعد كم می گردد.

با پایان یافتن تیر ماه سال زنبورها نیز كم كم به انتهایش نزدیك می شود. گو اینكه زنبورها هنوز هم عسل به كندو می آورند ولی مقدارش از ماه های پیش معمولا خیلی كمتر است.

در نتیجه ملكه هم باید مرتب روزانه تعداد كمتری تخم بگذارد.

ادامه این وضع محصول عسل در سال بعد را به خطر می اندازد.

چه زنبورهایی كه از مرداد و شهریور و مهر متولد می شوند جمعیت های زمستانی و اوایل بهار سال بعد را تشكیل می دهند. اگر ملكه در این ماه ها كم تخم بگذارد جمعیت آن در زمستان و اوایل بهار سال آینده ضعیف مانده و قادر به جمع آوری شهد از گل های درختان میوه نخواهند شد.

از همین حالا زنبور دار باید به فكر زنبورهایش بوده و از همه عواملی كه در قوی ماندن جمعیت هایش موثرند استفاده كند.

اگر در طبیعت شهد نباشد روزانه مقداری شربت و یا بهتر عسل مخلوط با آب در اختیار زنبورها قرار دهد تا ملكه گول خورده و به خیال اینكه شهد از خارج وارد كندو می شود از تعداد تخم های روزانه اش نكاهد.

به علاوه تغذیه تقویتی و به دنبالش تغذیه زمستانی را بعد از برداشت آخرین محصول عسل فوری شروع كند و بدون وقفه ادامه داده و به پایان برساند.

کارهایی که یک زنبوردار باید در تیرماه انجام دهد

چند نمونه از کارهای زنبور داری در ماه تیر:

1- اگر در خرداد ماه جمعیت ها را مهاجرت نداده اید، در تیر ماه این كار را انجام دهید. در صورت امكان 3 یا  4 بار و حتی بیشتر كندوها را مهاجرت دهید.
2- هرگاه یكی از كندوها را در محل اصلیش روی قپان گذاشته و هر روز تغییرات وزن جمعیت را دقیقا كنترل نمائید، قادر خواهید شد كه از زمان شروع و پایان شهد دهی گل ها و منطقه بهتر آگاه شوید و درباره زمان مهاجرت دادن كندوها صحیح تر تصمیم بگیرید.
3- با استفاده از یادداشت هائی كه در مدت 3 تا 5 سال از زمان شروع و ختم شهددهی هر یك از مناطق تهیه نموده اید می توانید یك تقویم زنبور داری ترتیب داده و همه ساله از آن درباره زمان مهاجرت دادن جمعیت ها بهره برداری نمائید.
4- با پایان یافتن تیر ماه معمولا سال زنبورها نیز به پایانش نزدیك می شود. باید به جمعیت ها در صورت لزوم با تغذیه مصنوعی كمك كرد تا قوی و با تعداد هر چه بیشتر از زنبورها باقی بمانند.
منبع : کتاب زنبور عسل و پرورش آن از دکتر شهرستانی, پدر زنبور داری ایران