سالنامه زنبورداری در هر ماه چه اقداماتی باید صورت بگیرد برای پرورش زنبور عسل و تولید عسل
فروردین ماه
در فصل بهار به علت اوج فعالیت زنبورعسل، باید حداقل هفته ای یکبار از کندو بازدید داشته باشید.
در هر بازدید احتمال این وجود دارد که یک کندو قاب بدهید و یا به دیگر کندویی طبق بدهید.
بهترین زمان برای تعویض ملکه همین ماه است زيرا احتمال پذيرش ملكه در این ماه بيش از ماه های ديگر است و برای همین فعالیت تولید و پرورش ملکه از همین ماه شروع میشود.
در زمان بارندگی هم باید کلنی را تغذیه کنید؛ زيرا علي رغم جريان مناسب شهد، به علت عدم امکان پرواز و نيز افزايش جمعيت، ممكن است ذخيره ی غذايی کندو پاسخ گوی نياز كلني نباشد. در نتيجه کلنی براثرگرسنگي، ضعيف و يا نابود مي شود.
بر اساس این نکته در زنبورداری ما قنونی به نام قانون چهل روزی داریم که باید به کندو ها در چهل روز اول سال هر هفته ای دو یا سه بار تغذیه دستی داد.
اردیبهشت ماه
پرکارترین ماه برای زنبور عسل و زنبوردار است.
در مواقع گلدهی خیلی از درختان کم میشود و برای همین بهترین زمان برای کوچ دهی و انتقال زنبوران به یک دشت مناسب میباشد.
اوج فراواني جمعیت و تخم ریزی در اردیبهشت و خرداد است.(البته این مورد برای بعضی نژاد ها مثل اسرائیلی این طور نیست) در اغلب استان های مرکزی و شمالی کشور، اردیبهشت ماه زمان بچه دادن کندوهم هست. در این ماه به کندو قاب های زیادی می دهند و روی جمعیت های قوی طبق می گذارند. مهم ترین کارهای زنبوردار در این ماه ، مدیریت ، پیشگیری و کنترل بچه کندوست.
خرداد ماه
اوج تولید عسل و افزايش محصول در این ماه است. در این ماه نيز می توان از کلونی بچه گرفت زيرا حداکثرميزان تخم گذاري سالانه در این ماه انجام می شود .به طور معمول در پایان خرداد ماه، یک مرحله برداشت عسل انجام می گيرد.
دلیل اوج تولید عسل در این ماه این است که، مقداری دمای هوا افزایش یافته و دمای مناسب برای شهد دهی گلها فراهم میشود.
برای همین شهد در بیابان زیاد میشود و در مقابل به علت افزایش دما هوا تخم ریزی کم میشود.
تیرماه
به طور معمول در تیرماه، به علت افت ناگهاني جريان شهد باید کندو ها را به طرف کوهستان جا به جا کرد. اگر امکان جا به جایی کندوها فراهم نبود، از تغذيه ی مرتب آن نبايد غافل شد. به هر حال در تغذیه ی زنبور عسل باید مراقب بود که غذاهای مصنوعی به محصول عسل کندو ، راه نیابد.
مرداد ماه
در این ماه باید جمعیت را به كمك شربت تحریک کرد. زنبورهای نر در مردادماه به علت اتمام فصل جفت گيري و به دليل اين كه فقط مصرف کننده اند و درهيچ يك از فعاليت هاي كلني شركت ندارند، از كندو اخراج می شوند. در اصطلاح به اين رفتار« نركشي » می گويند . بديهي است که زنبورهای نر در اين حالت، به علت وابستگي شديد غذایي که به زنبورهای كارگر دارند، به زودی می ميرند. اين رفتار نشانه ی ديگري از افت ناگهاني جريان شهد است که رفتار غارت كلوني ها را نيز به دنبال خواهد داشت.
در این زمان مدیریت قاب های کندو هم بسیار مهم است، زیرا اگه میزان جا برای ذخیره عسل خیلی زیاد باشد به علت پراکندگی ذخیره عسل در کندو، عسل خوبی در برداشت پاییزه نخواهیم داشت.
شهریور ماه
در این ماه رفتار نركشي پایان یافته امّا رفتار غارت ادامه دار. از اين ماه به تدريج جمعيّت ها کاهش می یابد و کندو ها ضعيف تر می شوند. آخرین فرصت برای تعویض ملکه های پیر و ضعیف در این ماه است . تعویض این ملکه ها به روش تابستانی و با استفاده از قفس بزرگتر انجام می شود . همچنین در این موقع باید دریچه های پرواز را تنگ کرد تا اگر هم دیگر را غارت کردند بتوانند از خود دفاع کنند.
در این ماه گرده گل بسیار در بیابان فقیر مشود و باید به کندوها کیک داد و هم چنین برای تقویت آنها باید شربت به آنها داد.
از این بعد کم کم کندو های بسیار عالی و مقاوم و مناسب برای انتخاب کلنی مادری انتخاب میشوند، زیرا کندو ها در این موقع سال کم کم روبه تضعیف و کم شدن عسل آنها میشود.
به علت کم شدن عسل آنها میزان نیش زدن آنها بیشتر میشود.
در بهار به علت وفور شهد و گرده،همه کندو ها از وضعیت مناسبی برخوردار اند و به علت پر بودن شکم زنبور، زیاد نیش نمیزند. برای همین از این ماه کلنی های مناسب انتخاب میشوند تا برای سال بعد برای تولید ملکه از آنها استفاده شود.
سالنامه زنبورداری
مهر ماه
از اول این ماه برداشت پاییزه آغاز میشود و باید از کندو ها عسلی که در تابستان جمع کرده اند را برداشت کنیم.
مسائل زمستان گذرانی شروع میشود و باید جا کافی برای تتخم ریزی ملکه محیا کنید.
پشتیبانی تخم ریزی ملکه برای تخم ریزی با دادن شربت و کیک باشید(در صورتی که شهد و گرده زیاد کم شود.)
برای ذخیره زمستانی حتماً کندو ها را تقویت کنید.
خیلی از افراد کندو ها را در اول این ماه به کنار مزارع کشاورزی میبرند، زیرا بیشترین منابع شهد و گرده در این ماه در مزارع کشاورزی است.
آبان ماه
کلنی ها در این ماه در مکان زمستانی خود مستقر میشوند.
در این ماه، ملکه تخم ریزی خود را قطع می کند. بنا بر اين بايد از بازديدهاي بي مورد به ويژه زماني كه درجه حرارت محيط زير 10 درجه و رفت و آمد زنبورها قطع شده است، اجتناب نمود. براي اطلاع از وضعيت كلوني مي توان در یک روز آفتابی به کندو سر زد.
هر چهار الی شش هفته میتوانید درب کندو را باز کرده و ذخیره آنها توجه کنید و درصورت کمبود ذخیره از ذخیره های دستی مثل شکر آسیاب شده و کیک استفاده کنید(این نکته تا آخر زمستان ادامه دارد).
آذر ماه
در این ماه بارندگی افزایش می یابد. مواظب آب گرفتگی مکان کندو ها و داخل آنها باشید.
میتوانید پایه پشتی کندو ها را یه ذره بلند تر کنید تا شیب دار باشید اگر آب وارد کندو شد، از طریق درچه پرواز خارج شود.
دی ماه
تقریبا در این فصل زنبوردار هیچ فعالیتی برای کندو ها انجام نمی دهد.
بهمن ماه
این ماه دما بیشتر شده و هم زمان با شکوفه های درخت بیدمشک(گلبیز) زنبوران هم از خواب زمستانی بیدار شده و شروع به تخم ریزی کم میکنند.
قانون چهل روزی از این زمان آغاز میشود. باید به کندو شربت داد تا برای بهار آماده فعالیت بشوند.
اسفند ماه
این فصل دما بالاتر میرود، زنبوران بیشتر عبور و خروج میکنند، تخم ریزی افزایش پیدا میکند.
زنبوردار باید خود را برای شروع فعالیت آغاز کند. در برابر بیماری هایی مثل کنه واروآ زنبوردار موازین پیشگیری را انجام میدهد.